Helenka. Pionier tussen wetenschappers en vrijheidsstrijders, literaire non-fictie, 304 pp, Uitgeverij Cossee, 2023
Een jonge vrouw zit aan een laboratoriumtafel vol glazen flessen en erlenmeyers. Ze draagt een labjas, er zitten gaten in. Dat is je oma, hoort Anna van Suchtelen als ze elf is, je opa maakte de foto. Ze heeft nooit eerder van deze oma gehoord. Het enige wat ze weet is dat Helenka in 1887 werd geboren in het door Rusland bezette Polen, en dat ze natuur- en scheikunde studeerde in Zwitserland. Jaren later besluit Anna van Suchtelen de gangen van deze eigengereide vrouw na te gaan, die Marie Curie als haar grote voorbeeld beschouwde. Haar onderzoek leidt haar naar Kyiv en Warschau, Zürich en Zweden, en eindigt in Amsterdam. Helenka blijkt een geëngageerd student, een briljant wetenschapper en een moeder die carrière wilde maken in een turbulente tijd van wetenschappelijke doorbraken, vrouwenemancipatie, oorlogen, grensverschuivingen en de Russische Revolutie. Helenka is het verhaal van een vrouw die op een kantelpunt in de Europese geschiedenis moest vechten voor haar plek.
Helenka. Pioneer between scientists and freedom fighters, literary non fiction, 304 pages, Cossee Publishers, 2023
A young woman sits at a laboratory table full of glass bottles and flasks. She is wearing a lab coat, with holes in it. That's your grandmother, Anna van Suchtelen has been told at age eleven, your grandfather took the picture. She has never heard of this grandma before. All she knows is that Helenka was born in 1887 in Russian-occupied Poland and studied physics and chemistry in Switzerland. Years later, Anna van Suchtelen decides to follow the steps of this independent woman, who considered Marie Curie as her great example. Her research takes her to Kyiv and Warsaw, Zurich and Sweden, and ends in Amsterdam. Helenka turns out to be a committed student, a brilliant scientist and a mother who wanted to make a career in a turbulent time of scientific breakthroughs, women's emancipation, wars, frontier shifts and the Russian Revolution. Helenka is the story of a woman who, at a turning point in European history, had to fight for her place.
Boekpresentatie bij Boekhandel Broese Utrecht, 22 september 2023
‘Ze tekent Helenka’s verhaal van grote dromen en tegenslag met een gevoelige en ragfijne pen op (…) een schitterende biografie’
Martijn van Calmthout, de Volkskrant, 30-9-2023
‘In tomeloze vaart en met veel details beschreven’
VPRO Gids, Maarten van Bracht, 10-10-2023
‘een mooi verhaal over een turbulente periode in de geschiedenis van (midden) Europa en de emancipatie van vrouwen’
Hans Kardol, Polen in Beeld, 15-11-2023
‘Een zeldzaam fijn portret’
Volkskrant Beste Boeken van 2023, 1-12-2023
‘Een verhaal dat ze met zoveel verve en op zo’n aangenaam lichte toon vertelt dat je 300 bladzijden lang het gevoel hebt door de wind van de geschiedenis te worden meegevoerd. (…) Anna van Suchtelen heeft het prachtig opgeschreven’
Michel Krielaars, NRC, 12-1-2024
————
Kunststof – Anna van Suchtelen, schrijfster en kunstenares
Elisabeth van Nimwegen, Kunststof NTR Radio 1, 5-9-2023
Martijn van Calmthout, de Volkskrant, 30-9-2023
Maarten van Bracht, VPRO Gids, 10-10-2023
Mijn oma was een mythe geworden. Die wilde ik met dit boek doorbreken
Danielle Bronsgeest, Zin Magazine, 12-10-2023
De zichtbare en onzichtbare erfenis van oma Helenka
Hans Kardol, Polen in Beeld, 15-11-2023
Het woelige leven van een inspirerende grootmoeder
Michel Krielaars, NRC, 12-1-2024
Familiekroniek
literaire non-fictie, 322 pp, Uitgeverij Cossee, 2017
‘Een Versailles in miniatuur in een vergeten uithoek aan de Schelde’, schrijft een krantenverslaggever in 1894 over het huis Zorgvliet in het Zeeuwse dorpje Ellewoutsdijk. Bij zijn bezoek aan dit buiten van de baggeraarsfamilie Van Hattum kan hij zijn ogen niet geloven. Binnen ziet hij een wintertuin, een theaterzaal met een draaitoneel en drie kunstzalen vol schilderijen. Buiten stuit hij op een landschapstuin met een hertenkamp, een kassengalerij en een eiland met een volière. Vanuit de uitkijktoren zijn in de wijde omtrek alleen weilanden, de zeedijk en de Westerschelde te zien. De ondernemende J.C. van Hattum staat aan de basis van het succes: hij brengt het baggerbedrijfje van zijn vader binnen één generatie tot grote bloei. Het bedrijf is onder meer betrokken bij de aanleg van het Panamakanaal, de Afsluitdijk en de Zeelandbrug. Het zomerhuis groeit langzaam maar zeker uit tot een paleis in Moorse stijl. Anna van Suchtelen vertelt in Versailles aan de Schelde over de levens van drie vrouwen, de echtgenotes van drie generaties baggeraars. Wat houdt het in om lid van deze familie te zijn? Wat vormt je basis en wat geef je door? En wat betekent het om geworteld te zijn op een bepaalde plek? Voor haar schrijversdebuut liet zij zich inspireren door haar familiegeschiedenis en door het begrip genius loci: de geest van een plek. Zij stelde een locatie, het buitenhuis Zorgvliet, centraal en onderzocht wat er met mensen gebeurt als hun leefomgeving ingrijpend verandert.
‘A Versailles in miniature in a forgotten corner at the Scheldt’, writes a newspaper journalist in 1894 about the house Zorgvliet, located in the Dutch Zealand hamlet Ellewoutsdijk. When visiting dredger’s family Van Hattum’s manor, he doesn’t believe his eyes. Inside, he sees a winter garden, a theatre with a turning stage, and three art galleries full of paintings. Outside, he comes across a garden with a deer park, a greenhouse gallery and an island with an aviary. From the observation tower, one only sees meadows, dykes and the Scheldt for miles around. The enterprising J.C. van Hattum is the founder of this success: within one generation, he brings his father’s dredging company to great prosperity. Among other things, the firm is involved in the construction of the Panama Canal, the Afsluitdijk and the Zealand Bridge. Slowly but surely, the summer residence turns into a palace in Moorish style. In Versailles at the Scheldt Anna van Suchtelen describes the lifetime of three women, the spouses of three generations dredgers. What does it mean, to be a member of this family? What forms one’s base and what does one pass on? And what is the meaning of being rooted at a specific place? For her first novel, she was inspired by her family history and by the concept genius loci: the spirit of the place. She centralized a location, Zorgvliet, and researched what happens when human’s environment changes drastically.
‘Een fascinerend gebouw met een fascinerende geschiedenis. Daarom zie ik erg uit naar Anna van Suchtelens boek Versailles aan de Schelde.’
Hans Warren.nl, Mario Molegraaf, 23-9-2017
‘Anna van Suchtelen herbouwt het buitenhuis in haar boek ‘Versailles aan de Schelde’.’
PZC, Jan van Damme, 8-11-2017
‘‘Versailles aan de Schelde’ vertelt de opkomst en ondergang van een sprookjeshuis, maar ook de geschiedenis van een familie: drie generaties baggeraars en aannemers die een belangrijk stempel drukten op de Nederlandse infrastructuur zoals die in de voorbije anderhalve eeuw ontstond.’
Parmando & Lezentv, Peter Gielissen, 16-11-2017
‘Dit is zo’n boek waar het onderwerp direct tot de verbeelding spreekt.’
Boekblad, Anthoni Fierloos, 30-12-2017
‘Anna van Suchtelen schrijft dit persoonlijke verhaal aan de hand van herinneringen en voorwerpen van direct betrokkenen, maar ook van veel archiefmateriaal die aanwezig is over deze interessante familie.’
Alles over boeken en schrijvers, Lia Sluys, 3-7-2017
‘Dit interessante boek gaat over het leven in het buiten Zorgvliet, het persoonlijk leven van de drie vrouwen en de geschiedenis van de baggerfirma Van Hattum. Daarnaast besteedt de schrijfster ook veel aandacht aan de geschiedenis van Nederland tussen 1860 en 1981. We maken mee dat de eerste treinen reden en later de eerste auto’s. Zorgvliet was er direct bij toen er elektriciteit kwam en er werd centrale verwarming aangelegd. (…) Deze interessante familiekroniek bevat veel informatie buiten de familieperikelen. De informatie komt uit het familiearchief. Dat heeft de auteur goed gebruikt, maar ze heeft er ook fictie aan toegevoegd wat het boek heel prettig leesbaar maakt. Het verhaal van een bijzonder huis en een bijzondere familie.’
Leeskost, Piet Windhorst, 16-7-2018
‘Anna van Suchtelen beschrijft de familiegeschiedenis levendig en met kennis van zaken. Dat is niet vreemd, ze schrijft over haar voorouders en had de beschikking over het familiearchief. Maar haar verhaal stijgt ook boven het persoonlijke uit. De geschiedenis van het bedrijf, de relatie van haar voorouders met de lokale bevolking én het verhaal van de buitenplaats die werd omgetoverd tot een lusthof zijn zo in te bedden in de algemene ontwikkelingen op dat vlak. Al was de locatie van het frivole ‘paleisje’, op het Zeeuwse platteland direct achter de dijk van de Westerschelde, wel heel bijzonder.’
Boek voor boek, Peter van der Ploeg, 23-8-2018
————
Uit de nalatenschap van Hans Warren-55: Ellewoutsdijk
Hans Warren.nl, Mario Molegraaf, 23 september 2017
Het verdwenen suikerpaleis van Ellewoutsdijk
PZC, Jan van Damme, 8-11-2017
Anna van Suchtelen: Versailles aan de Schelde
Parmando/Lezentv, Peter Gielissen, 16-11-2017 [tv-reportage]
Het verdwenen suikerpaleis van Ellewoutsdijk, VKHZ, 23-12-2017
Boekblad, Anthoni Fierloos, 30-12-2017
Het Moorse paleis in de Zak van Zuid-Beveland
Op zoek naar de geest van een verwoest paleis, Trouw, Paul van der Steen, 31-12-2017
Onze beste boeken van 2017, Drvkkery Middelburg, 1-1-2018
Anna van Suchtelen Versailles aan de Schelde
Alles over boeken en schrijvers, Lia Sluys, 3-7-2017
Kroniek van de vooraanstaande Zeeuwse familie
Leeskost, Piet Windhorst, 16-7-2018
Boek voor boek, Peter van der Ploeg, 23-8-2018
ART UTRECHT, blogs, 2022-heden
LUCY Kunst Platform / LUCY Art Platform, recensies/reviews, interviews, columns, 2011-2017 [selectie]
een geluidswandeling met Uli Kürner
Spring Musings & Muddy Feet in Galerie Sanaa
Bart Lunenburg in Buitenplaats Doornburgh
Amie Dicke in landhuis Oud Amelisweerd
Jeroen van Loon in Centraal Museum/De Nieuw Utrecht Kamers
‘Deze grond voelt als magisch aan’
Stephan Vanfleteren in MOA
We beklimmen allemaal onze eigen Everest
Guido van der Werve bij Diep Gaan/Sanaa
‘Je ziet het eerst niet. En dan zie je het wel.’
Couzijn van Leeuwen in Centraal Museum/De Nieuw Utrecht Kamers
Nieuw gebouw Kunsthal KAdE en een eeuw Belgische kunst
Kaap op Fort Ruigenhoek
Verzamelwoede #3: een kast vol grafiek
De grafiekverzamelaar
Verzamelwoede #2: ‘Mistral’, niet gekocht
De keramiekverzamelaar
Verzamelwoede #1: de fotoboekenverzamelaar
De fotoboekenverzamelaar
Nieuw kunstinitiatief Paviljoen pOp
Fotodok in Flatland Gallery
Japanse hedendaagse kunst in KAdE
Verse vis! Veilig? Een klein beetje veilig!
Japan Syndrome bij Casco
Videokunst voor kinderen
Ienke Kastelein in Centraal Museum/De Nieuw Utrecht Kamers
Femke Dekkers in Moira
Dialoog of eenrichtingsverkeer?
HKU in de Academiegalerie
Valerio Spada/Fotodok in Flatland Gallery
Festival De Basis op Vliegbasis Soesterberg
Het monster woont in de achtertuin
Tilo Baumgartel in Kunsthal KAdE
Boze geesten om de tuin leiden
Merina Beekman in Kunsthal KAdE
Samenwerken op een eiland, column
Ideeën als hagelslag en een leeg hoofd
Kunst op vakantie, column
The value of creativity for enhancing translational ecologies, insights, and discoveries
opinion article for The Silent Cry/Translational Medicine, Brian Goeltzenleuchter, Anna van Suchtelen, Kelly L. Brown and Gianfranco Grompone, Frontiers in Psychology, 2019
drie verhalen voor Bookstore Day, Uitgeverij Het Paard van Troje, 2018
column bij opening tentoonstelling Cindy Moorman, Dapiran Art Project Space, 2016
a poetry olfaction, Anna van Suchtelen (story) and Brian Goeltzenleuchter (scent), The Poetry Foundation, Chicago, IL, USA, 2015, San Diego Art Institute, San Diego, CA, USA, 2016
